MARMARA BÖLGESİ


Marmara bölgesi Asya ve Avrupayı birleştiren önemli bir bölgemizdir. Bir Çok medeniyete hizmet etmesi bir çok kültürü de beraberinde getirmiştir.
Özellikle Bursa ve İstanbul bir çok medeniyette önemli yere sahiptirler. Farklı din, dil ve ırklara ev sahipliği yapmıştır. İstanbul boğazı ve tarihi yapısı ve Osmanlı devletinin baş kenti olarak oldukça önem kazanmıştır.
Marmara bölgesi Türkiye’nin ekonomik kalkınmasından en önemli bölgedir. Sanayi kuruluşlarının büyük bir
bölümü bu bölgededir.
Marmara bölgesinde bulunan Diğer önemli ilimizde Çanakkaledir. Çanakkale savaşları ve buradaki şehitler tarihimizde önemli bir yeri vardır.
Marmara bölgesi şiveleri, yemekleri ve Kültürel özelliklerinin Bir çoğunu Bizans ve Osmanlı Devletinden almıştır.
Marmara bölgesi, termal turizmi, kıyı turizmi, av turizmi, spor amaçlı doğa turizmi ve kış turizme de ev sahipliği yapmaktadır.

Marmara Bölgesine ait bazı kültürel özellikler :
  • Şivesi
  • Yemekleri
  • Çocuk oyunları 

Marmara Bölgesine ait bazı yerel Şive (ağız) örnekleri;

 * bekmez - pekmez
* gövercin - güvercin
* yarışalak - koşarak
* aigidiver - ***ürüver
* eletiver - iletiver
* kapatmayom - kapatmıyorum
* aruklamak - zayıflamak
* buba - baba
* helbet - elbette
* emme - ama
* ta - daha
* de ya - diyor
* gı - kız
* tükan - dükkan
* garaş - kardeş
* gonuş - konuş
* bağa - bana
* bek - pek

Marmara Bölgesine ait bazı yerel yemek örnekleri;

 * Etli Erik (Bursa)
* Rumeli Paçası (Edirne)
* Peynirli Sarıyer Böreği
* Höşmerim (Balıkesir)
* Patlıcan Tatlısı (Bursa)
* Piliç Topkapı
* İstanbul Pilavı
* Soğanlı Pide (Çanakkale)
* Peynirli Patlıcan (Çanakkale)
* Ekşili Köfte (Çanakkale)
* Asma Yaprağında Sardalye (Çanakkale)
* Bursa Lokumu
* Marmara Kreması
* Kefal Pilakisi (İstanbul)
* Pideli Beykoz Paçası
* Marmara Deniz Türlüsü
* Haseki Pilâvı
* Trakya Usulü Yeşil Mercimek
* Erdek Salatası Cantık (Bursa)
* Tavşan Ciğeri Sote (Abant)
* Çengelköy Salatası (İstanbul)
* Beykoz Paça (İstanbul)
* Peynir Helvası (Çanakkale)
* Yoğurtlu Kavurma (Çanakkale)
* Bozüyük (Bilecik)
* Sebzeli Tavuk Çorbası (Kocaeli)
* Terbiyeli Beykoz İncik Haşlama


Marmara Bölgesine ait bazı yerel oyun örnekleri;

 1-EŞ TUT

On bir kişi ile oynanan bir oyundur. Oyuncu sayısı Daha da artırılabilir. Altta kalacak ebeyi bulmak için çöp tutulur. Ebe belli olduktan sonra diğer oyuncular çift çift olur el ele tutarlar.
Oyun başladığı zaman çiftler birbirlerinden ayrılır;
Eş tut
Ebe ebe
Eşimi tut.
diye bağırırlar. Ebe yaklaştığı zaman
Eşim eşim
Nerdesin?
Diye eşine bağırır. Eşi hemen gelip elinden tular. Eğer eşinin elinden tutmağa zaman bulamazsa ebe koşup eşinin elinden tutar açıkta kalan ebe olur.
Oyun böylece davam eder.

2-ÇÖMEL KURTUL:
Oyunu oynayacak çocuklar toplanıp sayışırlar. Altta kalan ebe olur.
Sonra hep birden kaçarlar. Ebe onları kovmaya başlar. Yaklaştığına elini vurursa o ebe olur.
Koşanlar fırsatım buldukları zaman gelir ebeye bir vurup kaçarlar. Ebe da onları izler. Tam elini vuracağı zaman oyuncu çömelirse ebe vursa da bir şey değiştirmez.
Onun için bu oyunda oyuncular ebenin yanına kadar sokulurlar. Sırtına yahut omuzlarına vurup çömelirler.
Ebenin "üste" çıkması için çok dikkatli olması ve üsttekileri iyi izlemesi gerekir.
Bir boşluktan yararlanıp çömelmeden oyuncuya elini dokunursa üste çıkar. Bu kez öbürü ebe olur.


BÖLGENİN ÖNEMLİ BAZI KÜLTÜREL ÖGELERİ

Ülkemizin dört bir yanında kültürel zenginlikler varlıklarını göstermektedir. Geçmiş yıllardan beri farklı insanların yaşamış olduğu topraklarımız birçok kültürü içinde barındırmaktadır. Yurdumuzun tüm bölgelerinin birbirinden farklı kültürel özellikleri bulunmaktadır. Marmara Bölgesi’de bu kültürel ögeleri içerisinde bulunduran bir bölgemizdir.

Hem Marmara Denizine hem de Karadeniz’e kıyısı olan Balıkesir ilimiz kültürel açıdan oldukça zengindir. Bu ilimizde kültürel ve tarihi açıdan pek çok ada yer almaktadır. Ayrıca doğal güzellikleri de göz ardı edilemeyen Balıkesir, turizm açısından oldukça elverişli bir yerdir.

Milattan öncesine kadar dayanan bir geçmişi olan ve onlarca medeniyeti topraklarında barındıran, bu sayede pek çok kültürel özelliği bulunan bir diğer ilimiz ise Bursa’dır. Bursa topraklarında yaşamış olan medeniyetlerin dinleri farklı olduğundan dolayı kültürel açıdan çok farklı eserler ortaya çıkmıştır.

Çanakkale ülkemizin önemli illerinden bir tanesidir. Geçmiş
yıllarda burada yaşanmış olan savaşlardaki mücadele ve direniş asla unutulacak gibi değildir. Çanakkale’de anıtlar, mezarlar ve şehitlikler önemli bir role sahiptir. Savaşa ait onlarca yer hala eskisi gibi durmaktadır.

Marmara Bölgesinin hatta Türkiye’nin önemli şehirleri arasında yer alan İstanbul, başkentler başkenti olarak bilinmektedir. Geçmişte hem Osmanlı Devleti hem de Roma İmparatorluğu İstanbul’da yaşamış ve bu şehir için çok fazla mücadele etmişlerdir. O dönemlerde yapılmış olan camiler, kiliseler, köprüler, çeşmeler, surlar ve hisarlar gibi çok fazla değişik kültürel özelliği içinde barındırmaktadır.

Marmara Bölgesinde yer alan diğer illerinde geçmişten günümüze
kadar varlığını sürdürebilen çokça kültürel özellikleri bulunmaktadır ve bu özellikler çoğunlukla Osmanlı ve Bizans İmparatorluklarından kalmıştır. Edirne, Tekirdağ, Kırklareli başta olmak üzere Çanakkale de dahil bu illerin şiveleri ve alkole olan ilgileri geçmişten beri sürmektedir.

TURİSTİK TESİSLER: Edirne Selimiye Cami, Kırkpınar, Kapıkule Gümrük Kapısı, Çanakkale Truva, Uludağ, Kuş Gölü, Gelibolu Yarımadası Milli Parkı



MARMARA BÖLGESİNİN GELENEKLERİ

EVLENME

Evlenme törenleri bağlı bulunduğu kültür tipinin öngördüğü belirli kurallara ve kalıpla uydurularak gerçekleştirilir. Evlenme, tören, töre, adet, gelenek, görenek ve inanma bakımından zengin bir tablo çizer.

Evlenme Aşamaları Kız bakma – Kız Görme

Evlenme çağına gelen oğullarına önce beğendiği bir kız olup olmadığını sorar. Eğer oğlan kız beğenmeyi ailesine bırakırsa ailesi önce çevreden soruşturarak kız arar. Kız ararken kızda ve ailesinde ahlaki yapı, maddi durum, fiziki v.b. özellikleri arar. Oğlunun beğendiği bir kız varsa aynı özellikler soruşturularak araştırılır. Çevredeki evlenme törenleri kızlarla erkeklerin birbirlerini görüp tanışma ortamlarıdır. Eğer bir kıza karar verilirse kız evine görücü gönderilir.

Görücüler oğlanın annesi, teyzesi, halası, yengesi ve komşu
kadınlardır. Kız evi bu ziyaretin nedenini sezer. Gelin adayı gelenleri güleryüzle karşılar. Teker teker ellerini öper. El öpme sırasında ve ziyaret boyunca kız belli edilmeden incelenir. Vücutça bir kusuru olup olmadığına dikkat edilir. Yürüyüşü, oturması, kalkması, davranışları gözlenir. Evin temizlik ve düzenine bakılır. Kız beğenilmişse görücülerden yaşlı bir hanım, kızı beğendiklerini, uygun görürlerse kararlaştırılacak bir günde erkeklerin kızı istemeye gelip gelemeyeceklerini sorar. Kızın annesi ya da yakınlarından biri bu tekliften memnun kalmışsa “Mademki siz münasip gördünüz kısmetse olur, ama bir kere de erkeklere danışalım” der. Görücü misafirler uğurlanır.

Kız isteme - Söz Kesme

Kız evinde erkekler oğlanın mesleğini, iyi ve kötü alışkanlıklarını belli etmeden araştırırlar. İyi olduğuna kanaat getirilirse oğlan evine bir gün verirler. Kız istemek için oğlanın ailesinden,
akrabalarından, iş arkadaşlarından çevrede saygınlığı ile tanınan kişilerden oluşan bir grupla kızı istemek üzere kız evine giderler.
Gelinlik kız her birinin elini öperek,”hoş geldiniz” der. Kadınlar bir daha da erkek misafirlerinin yanına çıkmazlar. Yalnız kız arada bir şeker, kolonya, çay, kahve v.b.ikram etmek üzere odaya girip çıkar. Gelinlik kızın üzerinde en güzel elbisesi vardır. Erkekler selamlaşıp hatır sorduktan sonra tanışırlar, sohbet ederler. Bir süre sonra sedirde oturan erkek evinden bir kişi ayağa kalkarak “haydin başlayalım” diyerek odanın ortasına gelir. Bunun üzerine kız evinden bir kişi kalkarak karşısına geçer. Bunlar kız ve erkek evinin en yakın akrabalarıdır. Önceden seçilirler. Bunlar, nişan, takı, karşılıklı hediyeler, eşyalar ve baba hakkı (başlık parası) konusunda konuşup anlaşırlar.
Baba hakkı son yıllarda çok azalmıştır. Baba hakkının temelinde ekonomi ve evlilik kurumuna saygı yatmaktadır. Baba hakkıyla kızın ailesine düğün masraflarına katkı, evlenme yoluyla evden ayrılan işgücünü ve ekonomik güçlüğü karşılamak amaçlamaktadır.
Kızın verilmesi kesinleşince söz kesilir. Kız evi söz bohçası verir. Düğün için kız tarafına, terlik, çorap, ayakkabı, tuvalet takımı, nişan elbisesi ve çeyiz eksiklerini tamamlamak için patiska v.b. verilir. Oğlan tarafı da evlerindeki kişi sayısı kadar, yakın akrabalar dahil bohça ister.
Söz kesiminde erkek tarafı kıza grep, çorap, elbiselik kumaş, terlik v.b.olan bohça verir. Kız tarafı da söz bohçasını, mendil, gömlek, kravat, çorap, v.b.söz kesti alameti olarak koyar. Bohçalar karşılıklı verilince söz kesilmiş olur. Odada bulunanlar kız ve oğlan babasını “Hayırlı uğurlu olsun “ v.b. şeklinde iyi dilek ve temennilerde bulunurlar. Kız tarafından birisi lokum ve şeker ikram eder. Müstakbel gelin odada bulunan herkesin elini öper, kızın eline bir miktar para verilir. Nişan günü tespit edilerek dağılırlar.

Düğün

 Düğünler bazen salı günü başlayıp pazar günü sona erer. Bu düğünler “perşembe düğünü” ve “pazar düğünü” olarak adlandırılır. Köylerde daha çok pazar düğünü yapılmaktadır. Düğüne cuma gecesi kız evinde, cumartesi günü oğlan evinde başlanır. Düğüne komşular, akrabalar ve köylüler katılır. Oğlan evine yakın bir yerde komşu evinde veya bir kahve ocağına giderek düğünü kutlarlar. çay kahve içilir.
Kadınlar hediyeleriyle birlikte düğün evine giderler. Kız evinde ve erkek evinde cümbüş vardır. Kızlar rengarenk elbiseleri pırıl pırıl parlayan oyalı grepleriyle maniler, türküler söyleyip oynarlar.
Köyde delikanlılar oynayan kızları 30-40 metre öteden seyrederler. Kızlara yaklaşıp laf atmak hoş karşılanmaz. Eğlenceler kızlarla delikanlıların karşılıklı bakışmaları, kızların delikanlıların imalı maniler söylemesiyle sürer.


Halk Oyunları

Hora: Bu oyun Bar ve Halaylar gibi el ele ya da kol kola
tutuşularak disiplinli bir biçimde ve dizi halinde oynanmaktadır. Genellikle Trakya’da, kısmen de Marmara’nın doğu ve güneyinde görülen bir oyun türüdür.Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, Çanakkale... 



Karşılama: Karşılama iki kişinin karşılıklı durarak oynadıkları bir
oyun biçimidir. Çiftlerin karşılıklı olarak toplanmalarıyla bir grup
halinde de oynanmaktadır. Kız ve erkek karşılıklı çiftlerin karşılıklı iki sıra halinde dizilmesiyle bir grup oyunu biçiminde de sürdürülmektedir. Karşılamalar salma oyunlardır. Oyuncular birbirlerine tutunmazlar. Bazı karşılamalarda bütün oyuncuların ellerinde birer mendil bulunur.Genellikle Trakya’da, kısmen de Marmara’nın doğu ve güneyinde görülen bir oyun türüdür.Edirne, Tekirdağ, Kırklareli, İzmit, Adapazarı, Çanakkale,Bursa, Bilecik...



Bengi: Marmara Bölgesinin güneyinde genellikle Balıkesir dolaylarında görülen bir oyun türüdür. Balıkesir, Manisa, Bursa, Çanakkale... 



Kaşık: Ellerinde ritim aracı olarak tahta kaşıklar bulundururlar. Güney Anadolu’nun Akdeniz’e uzanan kesimleri genellikle kaşıklı oyunlar bölgesi olarak gösterilir.Eskişehir, Afyon, Kütahya, Bilecik, Kırşehir, Konya, Mersin,Antalya, Bolu, Bursa... 

2 yorum:

  1. Unknown1 Nisan 2020 11:45

    teşekkürler

    YanıtlaSil
  2. Unknown23 Aralık 2021 02:46

    sağol araştırma ödevimi bu siteden yaptım inşallah hoca yaptığım bu ödevi beğenir:)

    YanıtlaSil