EGE BÖLGESİ
Verimli toprakların çokluğu tarım ve hayvancılık gibi geçim şartlarının uygunluğu ulaşım kolaylığı ve iklim şartları sebebiyle Ege Bölgesi asırlar boyunca çeşitli köklü medeniyetlerin yaşam alanı olmuştur Zengin bir tarihi geçmiş ve kültürel miras varlığına sahiptir Bu miras dolayısıyla da Türkiye’nin en fazla turist alan bölgelerinden biridir
Ege Bölgesine ait bazı yerel Şive(ağız) örnekleri;
Ürülgen :Balon
Gündöndü : Ayçiçeği
Şipirdek : Terlik
Darı : Mısır
Poyam :Badem
İlik : Düğme
Düğlek : Boston
Babuç :Ayakkabı
Peşkir : Havlu
Abıla : Abla
Ağa : Abi
Nişliyon : Ne yapıyorsun
Gari : Çabuk ol
Gandak : Bahçe duvarı
Dığan : Küçük Tava
Bakır : Kova
Geme : Fare
Oku : Davetiye
Guyruklu : Akrep
Dürülgen : Lahana
Ebe : Büyük anne
Yağlık : Mendil
İlan : Yılan
Ganat Merdiven
Entari (Enteri) : Gömlek
Pürümbe : Başörtüsü
İspirte : Kibrit
Kupa : Bardak
Demlik : Çaydanlık
Döşek : Yatak
Yalıma : Herhalde
Iskıran Hamur kesme aracı.
Bedirek : Pamuğun iplik haline gelmeden önceki oval hali
gavurga: kavrulmuş buğday
Gavut:gavurganın unhaline getirilmiş şekerli hali Hamaşmak : Kucaklaşmak
Sorkaşmak . Ortak taşımak
Alama : Avuç büyüklüğünde taş
Pengillemek : Ürkmek
Hangırda : Nerede
Öngürde : Orada
Eski yümek: Çamaşır yıkamak
Ümmen : Saklambaç oyununda ebenin durduğu direk
Çağıl Bağ sınırındaki taş yığını
Saç : Yufkanın pişirildiği demir
Senek : Çamdan yapılmış büyük su kabı
Ege Bölgesine ait bazı yerel yemek örnekleri;
Çığırtma
Düğülü Yaprak Sarması (Afyon)
Şevketi Bostan
Afyon Kaymağı
Çiğden İzmir Köftesi
İzmir Enginar Dolması
Yumuşak Poğaça
Hanya Salatası (İzmir)
İzmir Enginar Dolması
Yumuşak Poğaça
Hanya Salatası (İzmir)
Çılbır (Aydın)
Eşek Helvası Salatası
Marmaris Pilâvı
Ege Palamut Haşlaması
Manisa Kebabı
Etli Enginar Yaprağı (Aydın)
Börülce Salatası (Kuru Börülceden)
Isırgan Otu Kavurma
Arapşaçı Kavurma
Arapsaçı Boroni
Ege Palamut Haşlaması
Manisa Kebabı
Etli Enginar Yaprağı (Aydın)
Börülce Salatası (Kuru Börülceden)
Isırgan Otu Kavurma
Arapşaçı Kavurma
Arapsaçı Boroni
Ege Bölgesi Sanat Eserleri
Keçecilik
Koşumculuk
At Arabacılığı
At Arabacılığı
Demircilik ve Bakırcılık
Yemencilik
Kilimcilik
Hasır Örücülüğü
Yemencilik
Kilimcilik
Hasır Örücülüğü
Mermercilik
Halıcılık
Halıcılık
Örgücülük
Dantel ve Oyalar
GELENEKLER
3 defa isteme tekrarlanır ve kız tarafı 3. de kısmet der. Yani istenirken peş peşe 3 defa Allah'ın emri deniyor. Akraba evliliği kesinlikle yapılmaz. En az yedi kuşak yabancıdan kız alınır veya verilir.
Kan davası mutlu ve acılı günlerde unutulur. Ama kin devam eder.
Dostluklar derindir. Cenaze evi 15 gün boyunca yemeksiz bırakılmaz.
Gelinler aile büyüklerini yatırmadan ve ellerini öpmeden uyumaz.
Dantel ve Oyalar
GELENEKLER
3 defa isteme tekrarlanır ve kız tarafı 3. de kısmet der. Yani istenirken peş peşe 3 defa Allah'ın emri deniyor. Akraba evliliği kesinlikle yapılmaz. En az yedi kuşak yabancıdan kız alınır veya verilir.
Kan davası mutlu ve acılı günlerde unutulur. Ama kin devam eder.
Dostluklar derindir. Cenaze evi 15 gün boyunca yemeksiz bırakılmaz.
Gelinler aile büyüklerini yatırmadan ve ellerini öpmeden uyumaz.
SÜNNET
Anadolu’da çocukla ilgili geleneksel işlemlerden en önemlilerinden biriside sünnet geleneğidir Çocuklar çoğunlukla okul çağına yakın veya ilkokul yıllarında ergenlik çağına girmeden sünnet edilmektedirler Sünnet tekli yaşlarda ve tören ise okulların kapanmasından sonra yaz mevsiminde yapılır Sünnet giysisi tören hazırlıklarının en önemli bölümünü oluşturmaktadır “Maşallah” işlemeli sünnet elbisesi alınır ve giydirilir Sünnet evinin misafir ağırlanan odasının baş köşesine normal boyundan daha yüksek bir yatak hazırlanır Sünnet yatağı da doğum yatağının aynı malzemelerle ve aynı şekilde yapılır Tek farkı sünnet çocuğunun ilgisini çekecek renkli ve ışıklı süslerin ağırlıklı ilaveleridirCENAZE
Dini Bayramlarda Kandil ve Arife gibi kutsal sayılan günlerde
Kandil günlerinde ve ölülerin gömülmesinden hemen sonra mevlit okutulur Gene Kandil günlerinde ölenlerin yedinci ve elli ikinci günlerinde Lokma ve Katmer adı verilen hamur işleri yapılarak hayır için dağıtılır ayrıca ölüler için de kurban kesme geleneği vardır Ölü kurbanları Kurban Bayramından bir gün önce yani Arife günü kesilir ve eti de aynı gün dağıtılır.
ADETLER
Muharrem ayında Aşure yapılır Lokma ve Aşure yapma geleneği Regaip Miraç ve Berat Kandili günleri için de geçerlidir Yapılan bu lokma ve aşureler konu komşuya dağıtılır Ayrıca namazdan sonra cemaate de yedirilir Ezana karşı ayrı bir saygı vardır Halk düğünde çalgılı toplantıda ve benzeri özellikteki eğlencelerde iken ezanın okunması halinde ezan bitinceye kadar eğlenceye ara verir Fal bakma büyü yapma rüya yorumu uğurlu uğursuz günler hayvan eşya ve çeşitli davranışların anlamlandırılması gibi bazı inançları da Muğlada görmemiz mümkündür Halen bazı köylerde fal bakan büyü yapan özel kişiler mevcuttur Salı günleri uğursuz kabul edilir ve hayırlı bir iş tutulmaz Cuma günleri ise uğurludur Hayvanlardan tavşan uğursuz tilki ise uğurludur Aksesuar olarak hemen hemen her çocukta nazarlık vardır Eskiden köy evlerinin kapılarına içi pamuk doldurulmuş zeybek giysili bezden bebekler asılırdı Bu da kudret ve dürüstlüğü simgelerdi Salı ve Cuma günleri çamaşır yıkanmaz çamaşır ve bulaşık suları her yere dökülmez Saçaklardan su damlalarının düştüğü yere çocuk bırakılmaz ve Zemheride çocuk çamaşırları dışarı asılmaz Geceleri ömür kısalır gerekçesiyle tırnak kesilmez Yeni doğan çocuklar kırkı çıkıncaya kadar yalnız bırakılmazlar Şeytanın değiştireceğine inanılır Ayrıca yeni doğan çocuklar günden güne zayıflıyorsa şeytanın değiştirdiği düşünülerek Allan Kavağına götürülür ve çocuğun elbiseleri buraya bırakılır Mevlitlerin okunması esnasında Günlük Ağacının kurutulmuş meyvesi yakılarak Buhur denen tütsü verilir. ayrıca göze çarpan bir özellik de evlat edinme geleneğidir Ekonomik durumu iyi olan aileler bakıma muhtaç olan çocukları kendi çocukları olsa bile evlatlık olarak yanlarına alırlar ve onları büyütürler Daha sonra da okutarak evlendirirler.
EVLENME
Evlilik görücü usulü ile olurdu.Beğenilen gelin adayı kızın evine oğlan tarafı münasip kişilerle birlikte "Dünür gider" Allah'ın emri, peygamberin kavli ile kız istemeye geldiklerini belirtirler.Kız tarafı düşünmek, araştırmak ve danışmak için süre ister.Oğlan tarafının daha sonraki ziyaretinde uygun bulunursa söz kesilir.Nişan
İzmir'in pek çok köyü manav olarak nitelendirilen yerli Türk köyleridir ve bu köylerin pekçoğu düzlük arazidedir. Dağlık kesimlerde ise Osmanlının son dönemlerinde iskana geçmiş yörük adı verilen köylere rastlanmaktadır. Tüm köylerin ortak yönü ağır zeybeklerin ön plana çıkmasıdır. Ancak yörük köyleri ile manav köy zeybekleri arasında tavır yönünden farklılıklar mevcuttur.
Yörede çokça oynananlar oyunlar şunlardır:
Kostak Ali
Sürmene
Ötme Bülbül
Sebaye
Kırmızı Buğday
Soğuk Kuyu
Gökçen Efe
Sinan Ağa
Zahide Molla
Gündoğdu
Baylan Cemile.
Entarisi Mavili
Zahide Molla,
Findik Sıdıkam
Al Basma
Kız Harmandalısı
Ey Yüceler
Bergama Zeybeği
Harmandalı
Bergama Bengisi
Güvende
Somalı
Yalabı
Dağlı
Arpazlı
Çekirdeksiz Bağlarım
Üç parmak
Koca Arap
Oyunlar çoğunlukla 9/8 ve 9/4 lük ritmlerle oynanır.
YÖRESEL KİYAFETLER
Kadın Giysileri
1. Başa Giyilenler: Terlik, tepelik, takke, oyalı yazma, çeki, oyalı grep, gümüş tepelik, dantel tül örtü, yazma, yuşmak (kaynana gemi-sakadırak), kefiye (kusgun), alduvak,
2. Sırta Giyilenler: Bürümcük gömlek, iç gömlek, göynek, şalvar (ayaklık), üçetek, göğüslük, deyre, dizlik öngerge (kertmeli önlük), bel bağı, libade, fermane (kesik yelek), örme kuşak,
3. Ayağa Giyilenler: Çorap, pantufla (terlik), sırmalı terlik, çizme,
4. Takılar: Alınlık, çenelik, beşibiryerde, sakındırak, mangırlar,
5. Süsler: Boncuk süsler,
6. Aksesuar: Gümüş kemer, krep.
Erkek Giysileri
1. Başa Giyilenler: Kalıpsız fes, motifli yemeni, püskül, oyalı poşu.
2. Sırta Giyilenler: Börümcek, mintan, şal kuşak, trablus kuşak, silahlık, kolan, camadan, sallama, potur.
3. Ayağa Giyilenler: Çorap, körüklü çizme.
1. Başa Giyilenler: Terlik, tepelik, takke, oyalı yazma, çeki, oyalı grep, gümüş tepelik, dantel tül örtü, yazma, yuşmak (kaynana gemi-sakadırak), kefiye (kusgun), alduvak,
2. Sırta Giyilenler: Bürümcük gömlek, iç gömlek, göynek, şalvar (ayaklık), üçetek, göğüslük, deyre, dizlik öngerge (kertmeli önlük), bel bağı, libade, fermane (kesik yelek), örme kuşak,
3. Ayağa Giyilenler: Çorap, pantufla (terlik), sırmalı terlik, çizme,
4. Takılar: Alınlık, çenelik, beşibiryerde, sakındırak, mangırlar,
5. Süsler: Boncuk süsler,
6. Aksesuar: Gümüş kemer, krep.
Erkek Giysileri
1. Başa Giyilenler: Kalıpsız fes, motifli yemeni, püskül, oyalı poşu.
2. Sırta Giyilenler: Börümcek, mintan, şal kuşak, trablus kuşak, silahlık, kolan, camadan, sallama, potur.
3. Ayağa Giyilenler: Çorap, körüklü çizme.